تأثيرات دوره پيش دبستاني بر آمادگي نونهالان

كودكستان و دوره پيش دبستاني با قدمتي 80 ساله در ايران سابقه درخشان ايران در اين عرصه را نشان مي دهد. اولين كودكستان توسط مرحوم باغچه بان در تبريز داير شد و در سال 1310 مجوز تأسيس كودكستان توسط وزارت معارف صادر شد، از اين رو سال 1310 آغاز فصل جديدي در تاريخ آموزش پيش دبستاني كشور به شمار مي رود.

اولين آيين نامه ويژه كودكستانها در مراكز پيش دبستاني در سال 1312 به تصويب شوراي عالي فرهنگ رسيد و كودكستان به شكل امروزي در سال 1334 با دستورالعملي مبني بر تشكيل كودكستانهاي دولتي از طرف آموزش و پرورش راه اندازي شد و در سال 1353، اصلاحاتي در آيين نامه كودكستانها به عمل آمده كه بر طبق آن فقط ثبت نام كودكان 5 ساله در كلاسهاي آمادگي با نظارت آموزش و پرورش مجاز شمرده شد و ثبت نام كودكان 3 تا 5 ساله در كودكستانهاي خصوصي با نظارت سازمان بهزيستي انجام مي گيرد.

تبیان زنجان

دوره پيش دبستاني اكنون به چه صورت است؟

بر اساس دستورالعمل و مصوبه شوراي عالي آموزش و پرورش، دوره 2 ساله براي كودكان 4 تا 6 سال در اسفندماه 82 تصويب شده است.


دوره پيش دبستاني چگونه تعريف مي شود؟

دوره پيش دبستاني يعني آموزشهايي براي گروه 4 و 5 ساله كه كودكان براي ورود به مدرسه و اجتماع فرا مي گيرند.
بچه ها قبل از دبستان مي بايد مهارتهاي پايه را مثل تمركز، طبقه بندي، آمادگي نوشتن، تقويت حواس مثل ديداري و شنيداري و گفتاري را بياموزند و اگر در دوران پيش دبستاني اختلالات يادگيري و تلفظي در كودك مشاهده شود در همان دوران در رفع آن تلاش شود و يا برخي اختلالات يادگيري و سلامت آن را كه مانع آموزش است شناسايي و در دوران تحصيل با همكاري معلمان برطرف شود.

واجدان شرايط حضور در اين دوره چه كساني هستند؟

تمام كودكان 4 تا 6 ساله ايراني مي توانند در كلاسهاي پيش دبستاني شركت كنند. امسال كودكان متولد 1/7/80 و قبل از آن كه شرايط ثبت نام در دوره پيش دبستاني را دارند، مي توانند در پيش دبستاني دولتي و غيردولتي ثبت نام نمايند، كه از اول تيرماه ثبت نام دوره پيش دبستاني آغاز شده است.


 
آيا براي ورود به اين دوره سنجش هم داريد؟

خير، سنجش براي كودكاني است كه مي خواهند وارد مدرسه شوند. اين كودكان سنجش سلامت، شنوايي، بينايي و اخيراً هم سنجش رفتاري در مشهد و برخي از شهرستانها را پشت سر مي گذارند، و شناسنامه سلامت مي گيرند.


چه نوع مراكزي اقدام به ثبت نام اين كودكان مي كنند؟

براي كودكان هم مراكز دولتي و هم خصوصي وجود دارد. مراكز دولتي در كنار مدارس ابتدايي مراكز پيش دبستاني دارند و مراكز فرهنگيان و مهدكودكهاي غيردولتي نيز به صورت مجزا كودكان را پذيرش مي كنند.

مراكز پيش دبستاني ضميمه ( در مدارس ابتدايي دولتي و غيرانتفاعي) فقط مجاز به ثبت نام كودكان 5 ساله مي باشند. البته همه امكانات تفريحي و بازي براي كودكان فراهم مي شود

در مراكز فرهنگيان و مهدهاي خصوصي در هر سني كودكان را ثبت نام مي كنند،

مهدهاي خصوصي بايد براي ثبت نام كودكان 5 ساله از آموزش و پرورش مجوز بگيرند كه تاكنون اين امر بدون مجوز آموزش و پرورش انجام شده است.

                      


محتواي آموزشي در دوره پيش دبستاني چيست؟

آموزش و پرورش معتقد است كه كودكان قبل از ورود به دبستان بايد فرصت يادگيري مهارتهاي پايه را داشته باشند به همين دليل در مدت سال تحصيلي به كودكان آموزشهاي خاص و در حد سن آنان آموخته مي شود.

در اين دوره از طريق فعاليتهاي جذاب و با نشاط و مورد علاقه كودك از قبيل نقاشي، كاردستي، شعر، قصه، نمايش خلاق، گردش علمي، بازي و آزمايشهاي ساده به صورت غيرمستقيم آموزش داده مي شود.
البته آموزشها در حدي است كه با كلاس اول ابتدايي تداخل پيدا نكند و براي يادگيري بهتر اين دوره هم از لوازم سخت افزاري و هم نرم افزاري استفاده مي شود و يكي از وسايل مهم در اين دوره، كتاب كار كودك است.


كتاب كار كودك چيست و شامل چه مواردي است؟

در سال 79 كتاب كار كودك در همه استانها منتشر شد. هر استان كميته اي براي تهيه اين كتاب كه به فعاليتهاي ياددهي و يادگيري كودكان مي پردازد، دارد كه وظيفه آن برنامه ريزي درسي پيش دبستاني و توليد مواد و محتواي آموزش وآموزش مهارتهاست.
بر اساس چارچوبهاي تعيين شده از طرف وزارت آموزش و پرورش اين كتاب داراي واحدهاي كار، بهداشت، مهارتهاي پايه، مفاهيم علوم، رياضي. رفتارهاي اجتماعي در قالبهاي مورد علاقه كودك كه بيشتر بازي و شعر و قصه و... است عرضه مي شود.

                                            

دوره پيش دبستاني با كلاس اول ابتدايي تداخل پيدا نخواهد كرد؟

خير، در اين دوره مباحث آموزشي مخصوصي عرضه مي شود و فقط كودكان پايه هاي آموزشي را مي آموزند. در اين دوره كودكان فقط مقدمات خواندن و نوشتن مانند تصويرخواني- تقويت مهارتهاي زباني و... را فرا مي گيرند،
همچنين كودكان براي نوشتن، نحوه قلم دست گرفتن و كشيدن خطوط آماده مي شوند يا براي درس رياضي فقط شمارش و... را آموزش مي بينند ولي نمادهاي عددي در كلاس اول آموخته مي شود.
در اين دوره كودك را توانمند مي كنند تا در كلاس اول ابتدايي پيشرفت بهتري داشته باشد.


مربي دوره پيش دبستاني بايد داراي چه شرايطي باشد؟

مربي در اين دوره نقش هدايت كننده و راهنما را در انجام فعاليتهاي آموزشي برعهده دارد.

هر كلاس پيش دبستاني علاوه بر يك مربي بايد داراي كمك مربي آگاه و آشنا به اصول آموزشي باشد.

مربيان بايد ويژگيهاي عمومي مثل سلامت جسمي و رواني ( كه توسط مراكز بهداشتي معتبر كارت سلامت براي آنان صادر مي شود) و همچنين نظم و آراستگي ظاهر داشته باشند و از نظر تخصصي بايد مدارك معتبر مرتبط مانند ليسانس علوم تربيتي يا آموزش ابتدايي داشته باشند.

البته شرط علاقه به تدريس نيز لازمه كار با كودك است. در مراكز ضميمه دولتي از معلمان رسمي استفاده مي شود و در مراكز غيردولتي مربيان را مديران با رعايت ضوابط و شرايط گزينش، انتخاب مي نمايند.
 
                   

مراكزي كه پيش دبستاني دارند، بايد چه تجهيزاتي داشته باشند؟

هر مركز مي بايد حداقل امكانات را داشته باشد كه مهمترين آنها فضاها و كلاس مناسب و ميز و صندلي مخصوص بچه ها و وسايل بازي حياطي كودكان است كه البته بايد شرايط بهداشتي و ايمني آنان نيز رعايت شود. وجود برخي وسايل آموزشي و كمك آموزشي مثل نوارهاي صوتي و تصويري و وسايل پخش آنها و بسته هاي آموزشي

( كارتها- لوح ها- كتابها و...) نيز در اين مراكز لازم است و البته بايد مسايل ايمني و بهداشتي براي كودكان لحاظ شود و امكانات و سرويسهاي بهداشتي نيز بايد مدنظر باشد.

آيا استفاده از اين آموزشها براي همه شهرها و روستاها امكان پذير است؟

بله، بيشتر مدارس دولتي در شهرها كلاس آمادگي ضميمه دارند وكودكان 5 ساله در همه شهرها مي توانند در مراكز دولتي ثبت نام كنند همچنين كودكان4 ساله نيز در مراكز فرهنگيان يا مهدهاي خصوصي مي توانند حضور پيدا كنند و از 2 سال گذشته نيز با اجراي طرح آمادگي ويژه روستايي كودكان 5 ساله روستايي زير پوشش اين طرح قرار گرفته اند برخي از شهرستانها يا روستاها كه امكان تشكيل كلاس يك ساله را ندارند و تعداد كودكان كم است يا امكان تشكيل كلاس نيست از ساعتهاي تعطيلي مدارس روستايي استفاده شده و در روزهاي پنج شنبه و يا ساعت ميان روز به كودكان تعليم مي دهند.

                  


شهريه دوره پيش دبستاني بر چه مبنايي محاسبه مي شود؟

شهريه دوره پيش دبستاني، بر اساس سقف اعلام شده توسط سازمان آموزش و پرورش استانها تعيين مي شود. البته چارچوب كلي آن توسط وزارت آموزش و پرورش مشخص شده است.

مراكز پيش دبستاني انواع مختلفي دارد از جمله ضميمه مدارس دولتي، فرهنگيان و غيردولتي كه با توجه به امكانات، نيروي انساني، منطقه ها از نظر محروم و برخوردار شهريه تعيين مي شود.

حداقل شهريه بر اساس دستورالعمل براي پيش دبستاني ضميمه دولتي ماهيانه 500/2 تومان به عنوان رقم پايه است كه با توجه به شرايط متغير خواهد بود و مي تواند تا 50 درصد افزايش يابد.

در مراكز غيردولتي شهريه بر اساس 80 درصد مبلغ دوره ابتدايي محاسبه و اخذ مي شود. كه هر ساله تغييراتي ايجاد مي شود.

                                 

چرا پيش دبستاني هاي غيردولتي هزينه بيشتري دريافت مي كنند؟

به دليل امكانات و تجهيزات و هزينه هاي مربي است كه بايد به صورت شخصي و از طرف مؤسس پرداخت شود. در پيش دبستاني ضميمه دولتي از معلمان رسمي استفاده مي شود ولي درمراكز خصوصي مربي آزاد به كار گرفته مي شود.


ضوابط به كارگيري در مهدكودكهاي خصوصي چيست؟

آنها طبق ملاكها و ضوابط تعيين شده مربي را انتخاب مي كنند، البته درحال حاضر شوراي نظارت بر مدارس غيردولتي نظارت بر استخدام مربيان را نيز انجام مي دهد.


همه مراكز به صورت استانداردهاي آموزشي تدريس مي كنند؟

خير، برخي مراكز با تبليغات بي اساس مثل كلاسهاي زبان انگليسي و... براي خردسالان سعي در جذب خانواده ها مي كنند. اين كلاسها نه تنها به آموزش آنان كمكي نخواهد كرد، بلكه در يادگيري كودكان نيز اختلال ايجاد مي كند. برخي آموزشهاي غيراصولي در سنين پايين به كودك لطمه خواهد زد و كودك را در دوران ابتدايي دچار سردرگمي خواهد كرد و اولياي كودكان بايد در نظر داشته باشند هر نوع آموزش در سنين خاص آن بايد فرا گرفته شود.

                             

با توجه به اهميت فراوان دوره پيش دبستاني براي كودكان چرا اين دوره هنوز اجباري نشده است؟

به نظر ما حضور كودكان در اين دوره ها و آموزش اين افراد الزامي است و ضرورت دارد كه كودك قبل از ورود به دبستان، آمادگي لازم را براي ورود به دوره ابتدايي پيدا كند.

و اين امر فقط از طريق آموزش حاصل مي شود كه مي بايد به آن توجه شود البته اين امر زير نظر مربيان متخصص انجام مي شود ولي از نظر آموزش و پرورش هنوز مصوبه اي مبني بر اجباري شدن اين دوره صادر نشده است كه در صورت اجباري شدن، بايد مراحل قانوني طي شود. (البته آموزش و پرورش تدابيري را بر آموزش قبل از دبستان به صورت اجباري انديشيده است.)
چه طرحي براي آينده در نظر گرفته شده است؟

اكنون طرحي در آموزش و پرورش در دست بررسي است كه كودكان در سن 5/5 سالگي وارد دبستان شوند. در اين نظام آموزشي، بخشي از آموزشهاي پيش دبستاني در داخل دبستان و سال اول خواهد بود. در اين صورت كودك قبل از ورود به پايه ابتدايي فرصت يادگيري مهارتهاي پايه را خواهد داشت.

اين طرح هنوز در حد بررسي است زيرا اين كار حجم بالايي از امكانات و شرايط انساني و اعتباري را مي طلبد و چون اين امر تغيير در نظام آموزشي محسوب مي شود بايد با يك طرح مدرن و كامل به تصويب مجلس شوراي اسلامي برسد و سپس به صورت اجباري در سراسر كشور اجرا شود

                             

. سخن آخر اينكه تا زماني كه طرح به تصويب برسد و شامل همه كودكان ايراني شود بهتر است كه براي همه كودكان 5 ساله ايراني در راستاي تقويت اصول يادگيري و روابط انساني و اجتماعي و پي بردن به عوامل كندي يادگيري در برخي كودكان چه از نظر جسمي و يا روحي حضور در اين دوره ها الزامي باشد.

والدين با فرستادن فرزندان خود به دوره پيش دبستاني از مشكلاتي كه براي دانش آموزان در بدو ورود به مدرسه پيش مي آيد و به آسيبهايي در آينده منجر مي شود جلوگيري كنند.

منبع :نونهال