چطور از كوچولوي تازه‌وارد نگهداري كنيم

کوچک‌ترين و معمولي‌ترين کارهاي زندگي برايم تبديل شده به يک معما يا مسئله‌اي که بايد يک‌جورهايي حلش کنم. جز چند تا چيزي که به غريزه ياد گرفته - مثل گريه کردن و مک زدن و دست و پا زدن - هيچ چيز بلد نيست.

تازه با همان‌ها هم درست کنار نيامده؛ مثلا مک زدن. دائم بايد به‌اش يادآوري کني که سينه را چطور به دهان بگيرد که بتواند همه شير را بمکد (کل‌هاله قهوه‌اي بايد توي دهانش باشد)

. مي‌گويند پسرها هم در اين مورد عجول‌ترند و هم براي يادگيري صبر ندارند. او آن‌قدر شکننده و نازک است که حس مي‌کني اگر به‌اش دست بزني، مي‌شکند. همه اينها دست به دست هم مي‌دهند که اين کوچولوي تازه‌وارد، همه زندگي آدم را زير و رو کند.

همه چيز را بايد تعطيل کني و بكوشي از زبان عجيب و غريب اين فسقلي و انواع گريه‌هايش، رمزگشايي کني. کنار هم داشتن همه اين دستورالعمل‌هاي ريز و درشت - که من و رامين براي جمع کردن‌شان کلي زحمت کشيده‌ايم - شايد به درد پدران و مادران آينده بخورد.

 

چطور حمامش کنم؟

يکي از کارهاي سخت اوايل دوران مادري، همين حمام کردن است.

قبل از شروع اين فرايند مهم، بايد مطمئن شد که همه چيز در دسترس است؛ از صابون و ليف گرفته تا حوله و... . يک تشت رختشويي معمولي - که روي يک چهارپايه کوتاه گذاشته شده - بهترين جا براي حمام کردن نوزاد است.

اول بايد دماي آب را با دست امتحان کرد، بعد بچه را بايد طوري نگه داشت که سرش روي مچ دست تکيه کند و انگشتان همان دست، زير بغل او را محکم بچسبد.

با دست آزاد مي‌توان ليف را روي بدن نوزاد کشيد. روزهاي اول، معمولا آدم مي‌ترسد که نوزاد از دستش ليز بخورد، مخصوصا وقتي صابوني هم شده باشد؛ به همين خاطر شايد بد نباشد

اوايل، بچه را روي زانو يا سطح يک ميز کوتاه بگذاريم. براي خشک کردن بچه بايد حوله نرمي به کار برد و آن را روي بدن بچه ماليد. فقط کافي است خيلي ملايم حوله را روي بدن نوزاد فشار دهيم تا رطوبت پوست را به خود جذب کند.

 

چطور آروغش را بگيرم؟

از وظايف پدر و مادر محترم - به خصوص در ماه‌هاي اول تولد - که بچه طفلکي، «هر» را از «بر» تشخيص نمي‌دهد- اين است که بعد از شير خوردن، آروغ او را بگيرند.

حکمتش هم اين است که بچه بلد نيست سينه را کامل در دهانش بگيرد و همراه شير، مقداري هوا هم مي‌بلعد.

اين است که اين هواي اضافه بايد بعد از هر وعده شير، از معده خارج شود. براي اين کار، روش‌هاي زيادي وجود دارد که دو تاي آنها را براي ثبت در تاريخ مي‌آوريم؛

رايج‌ترين اين روش‌ها- که همه بلدند - اين است که بچه را بغل مي‌کنيم، طوري که صورت بچه روي شانه‌مان باشد و دستمان را آرام پشت بچه مي‌زنيم.

روش ديگر اين است که نوزاد را روي زانوي خود بنشانيد؛ با يک دست از جلو او را نگه داريد و با دست ديگر آرام به پشت او ضربه بزنيد. اگر تا 5دقيقه اتفاقي نيفتاد، معلوم مي‌شود نيازي به دفع آروغ نداشته و همه اين برنامه‌ها سرکاري بوده است.

 

چطور شيشه شيرش را آماده کنم؟

البته اصل بر مصرف شير مادر گرامي است (چه چيزي بهتر از آن؟) اما براي رفاه حال آنهايي که به هر دليلي مجبور شده‌اند به اين كار تن دردهند و به بچه‌هايشان با شيشه و بطري شير بدهند،

توصيه مي‌کنيم به اين نکته‌هاي «مادرانه» توجه کنند؛

بعد از اينکه بچه شيرش را خورد، تنبلي نکنيد و همان موقع شيشه شير را بشوييد. اول سر پستانک، سرپيچ لاستيکي و بطري را از هم جدا کنيد. بعد همه آنها را با آب گرم بشوييد.

با برس‌هاي شيشه‌شور و آب‌گرم، ذرات باقيمانده در جدار شيشه را پاک کنيد. مي‌توانيد با خلال‌دندان ذرات گيرکرده در سوراخ پستانک را دربياوريد.

در مرحله بعد، يک ظرف استيل را تا نصفه آب کنيد و روي گاز بگذاريد تا جوش بيايد. بعد همه اجزاي شيشه و پستانک را در آن بگذاريد تا 5دقيقه بجوشد. ديديد چقدر سخت بود؟ همان شير

 خودتان را بدهيد، راحت‌تر است.

 

چطور پوشکش را ببندم؟

بچه براي کوچک‌ترين احتياجات‌اش به ما بزرگترها احتياج دارد؛

گلاب به رويتان، براي اجابت مزاج هم. در چند ماهه اول زندگي، اوضاع دستگاه گوارش بچه طوري است که بلافاصله بعد از هر بار شير خوردن، احتياج به اين عمل حياتي دارد (به خصوص اگر شير مادرش را بخورد).

بنابراين پوشک بچه بايد روزي چند بار عوض شود و اين امر مهم هم به عهده پدر و مادر است.

پدرها در اين ميان، نقش خيلي مهمي دارند چون به اين ترتيب، با زيروبم مراقبت از فرزند - از همان ابتدا - آشنا مي‌شوند!

(باور کنيد از خودم در نياوردم، اين را توي کتاب‌ها نوشته‌اند؛

حتي گفته‌اند اين کار باعث تقويت روابط پدرها، به خصوص با پسرهايشان مي‌شود). يک زيرانداز با يک لايه پلاستيک، چيزي است که براي هر بار تعويض پوشک يا کهنه بچه، بايد از آن استفاده کرد.

بچه را به پشت، روي آن مي‌خوابانيم و در حالي که به چشم‌هايش نگاه مي‌کنيم، شلوارش را درمي‌آوريم و گره لاستيکي يا چسب پوشک را هم باز مي‌کنيم.

حالا بايد مچ‌هاي پاي بچه را با يک دست بگيريم و نشيمنگاه‌اش را به آرامي از روي زمين بلند کنيم.با دست ديگر، کهنه و لاستيکي کثيف را از زير بدنش بيرون مي‌آوريم و کودک را با دستمال مرطوب تميز مي‌کنيم يا با آب مي‌شوييم.

حالا بايد چند لحظه به بچه بيچاره که لاي پوشک ساندويچ شده، کمي فرصت دست و پا زدن آزادانه بدهيم. لاستيکي و پوشک تميز را پهن كرده و همان مراحل را برعکس، تکرار مي‌کنيم.

 

وقتي گريه مي‌کند، چه کار کنم؟

اما گريه کردن؛ تنها وسيله ارتباطي نوزاد با اطراف‌اش؛ آن هم در دوره‌اي که دارد از آن دنياي تنهايي داخل رحم، خودش را با دنياي پرحادثه ما عادت مي‌دهد. تا 3ماه اول، دليل اين گريه‌ها همين است ولي اصولا مي‌توانيم چند دليل براي گريه نوزاد پيدا کنيم؛ اول، گرسنگي.

از همان اول بايد شروع کرد به تشخيص عادت‌ها و علايق نوزاد. اين‌طوري خيلي زود مي‌شود فهميد که هر چند وقت به چند وقت بايد به او شير داد.

قانون مهم؛

اگر بچه به مدت 15دقيقه يا بيشتر گريه کند و از آخرين نوبت شير‌خوردن‌اش، بيشتر از 2ساعت گذشته باشد، بايد به او شير داد(ضرر که ندارد).

دوم، دل‌درد. در اينجا بايد به همان قضيه آروغ گرفتن بچه فکر کرد. سوم، خيس شدن کهنه و پوشک. چهارم، خستگي. بله درست شنيديد؛

خستگي. خب، بچه هم آدم است، خسته مي‌شود؛ از مهماني، محيط شلوغ و حتي بازي و سر و صدا. در اين حالت، آن‌قدر خسته است که شايد خوابش هم نبرد. شايد بهتر باشد بگذاريم کمي گريه کند يا در محيط آرام و خلوتي استراحت کند تا بعد براي خواب آماده شود.

 

چطور لباسش را بپوشانم؟

ابتدا لباس را در دست خودتان جمع كنيد و قسمت پشتي آن را در پشت سر كودك قرار دهيد. بعد كمي يقه لباس را بكشيد و با يك حركت آرام و نرم، قسمت جلوي آن را از روي صورت كودك عبور دهيد تا زير چانه كودك قرار بگيرد.

در اين هنگام بايد طوري با انگشتان يقه را بكشيد و گشاد كنيد كه در تماس با صورت كودك قرار نگيرد چون كشيده شدن لباس روي صورتش باعث ناراحتي او خواهد شد.

بعد از اين كار، آرام سر كودك را بلند كنيد و قسمت پشتي لباس را هم پايين بكشيد تا كاملا دور تا دور گردن قرار گيرد.

سرانجام بايد انگشتان خود را از نوك آستين وارد آن كنيد و دست نوزاد را به‌آرامي در دست خود بگيريد و از آستين خارج كنيد. اگر دکمه‌اي هم هست،‌ مسلما آن را خواهيد بست.

در صورتي كه مي‌خواهيد لباس سر‌همي تن كودك كنيد، بايد به خاطر داشته باشيد كه پس از اينكه سرهمي را به صورت باز روي زمين گذاشتيد و كودك را روي آن قرار داديد، حتما اول پاهاي كودك را بپوشانيد و بعد دست‌هايش را. اگر اين كار برعكس انجام شود،
باعث كشيده شدن لباس‌ و ناراحتي كودك خواهد شد.

هنگامي كه مي‌خواهيد لباس‌هاي كودك را از تنش درآوريد،

در صورت يقه‌دار بودن لباس، ابتدا يكي ‌يكي دست‌ها را از آستين خارج كرده و سپس يقه را در دست گرفته و از جلوي صورت كودك به آرامي رد كنيد. پس از آن، قسمت پشتي لباس را از زير سر كودك خارج كنيد.

 

چطور بخوابد؟

اکثر بچه‌ها از همان ابتدا، با دمرو (به روي شکم) خوابيدن راحت‌ترند؛ به خصوص آنهايي که دائم دل‌درد مي‌گيرند. به نظر مي‌رسد اين وضعيت - يعني فشار بر شکم - درد ناشي از گاز و نفخ را کم مي‌کند

اما به گفته دانشمندان، به پشت خوابانيدن بچه2 اشکال دارد؛

يکي اينکه اگر بچه استفراغ کند - که در اين دوران شايع هم هست - ممکن است مواد استفراغ‌شده، وارد گلويش شده و باعث خفگي شود.

اشکال ديگر اين است که بچه معمولا سرش را به يک طرف برمي‌گرداند که اين باعث مي‌شود در سال‌هاي اول زندگي، کله بچه شکل نامتقارن به خودش بگيرد که البته در سال‌هاي بعد برطرف مي‌شود

. اما بهترين روش به پهلو خواباندن است که هم خطر خفگي ندارد و هم با چپ و راست کردن جهت سر، مي‌شود جلوي تغيير شکل سر بچه را گرفت.