شهرزاد قصه گو باشید

محیط خانه و قصه گویی توسط والدین تاثیرات بهتر و ماندگارتری داشته و اگر همراه با نوازش و تماس بدنی باشد ، کودک را به آرامش بیشتری سوق می دهد .

قصه گویی

علاقه و رغبت به مطالعه، ریشه در دوران خردسالی و تلاش والدین برای ترغیب کودک به و قصه و قصه خوانی برای کودک دارد. کودک خردسال از شنیدن زمزمه آهنگین مادر و قصه گویی او لذت فراوان می برد. پس از دو سالگی کودک علاقه فراوانی به تماشای کتابهای مصور از خود نشان می دهد. باید توجه داشت که در این دوره کتابهایی با تصاویر بزرگی از انسانها، جانوران و دیگر اشیای آشنا با رنگهای روشن در اختیار کودکان گذاشته شود. به هنگام تماشای این تصاویر کودک علاقه فراوانی به شنیدن داستانهایی کوتاه درباره آنها دارد؛ اگر چه ممکن است وی معنای بسیاری از واژه ها را نداند اما شنیدن صدای داستان گو و دیدن حرکات چهره وی برایش بسیار خوشایند است. در چنین موقعیتی چنانکه کودک در آغوش مادر باشد لذت دو چندان خواهد برد. مطالعات نشان داده که محیط خانه و قصه گویی توسط والدین تاثیرات بهتر و ماندگارتری داشته و اگر همراه با نوازش و تماس بدنی باشد ، کودک را به آرامش بیشتری سوق می دهد . در مجموع بر حضور قصه گو(یکی از والدین به خصوص مادر) در کنار کودک تاکید ویژه ای شده است و روش هایی مثل نوار قصه نمی تواند کارایی لازم را داشته باشد . حتی برنامه های تلویزیونی و رادیویی قصه گویی را هم نمی توان معادل حضور ملموس قصه گو(یکی از والدین) قلمداد کرد .

تمامی این تجربیات در کودکی در ایجاد علاقه و رغبت به مطالعه در دوران بعدی تاثیر فراوان و بسزایی می بخشد. این تجربیات نه تنها در میزان مطالعه، بلکه در انتخاب موضوع برای مطالعه نیز تاثیر دارد.

محیط خانه و قصه گویی توسط والدین تاثیرات بهتر و ماندگارتری داشته و اگر همراه با نوازش و تماس بدنی باشد ، کودک را به آرامش بیشتری سوق می دهد .

قصه چه تاثیراتی بر کودکان دارد؟

اگر بخواهیم بر اهمیت و ضرورت قصه و قصه گویی برای کودکان تاکید کنیم باید بگوییم که قصه گویی و یا کتاب خوانی برای کودکان موجب:

انتقال مفاهیم: قصه به دلیل کشش، زیبایی و انگیزش کنجکاوی می‌تواند بسیاری از مفاهیم را به دنیای کودک انتقال بدهد. روش غیر مستقیم انتقال مفاهیم نه تنها باعث جذب بهتر و سریع‌تر مفاهیم به ذهن و زبان کودک می‌شود بلکه فهم آن‌ها را عینی‌تر و ساده‌تر می‌سازد. به همین دلیل می‌توان داستان را از جدی‌ترین و بنیادی‌ترین روش‌های انتقال مفاهیم به دنیای مخاطب به ویژه کودکان دانست.

انتقال ارزش‌ها: قصه‌ها در طرح فضیلت‌ها و نفی ضدّ ارزش‌ها و رفتارهای زشت و ناروا تأثیری ژرف دارند. از دیر باز تاکنون، و در همه ملت‌ها و اقوام این ویژگی از شاخص‌ترین خصوصیات داستان‌ها و داستان‌گویان بوده است.

تقویت خلّاقیت:

کودکان پس از شنیدن داستان، گاه خود به داستان‌گویی می‌پردازند یا با اسباب بازی‌های خود داستان را نمایش می‌دهند یا به تغییر بخشی‌هایی از داستان می‌پردازند و بنا به علاقه و دنیای خاص خود نام‌ها یا صفحه‌ها و حوداث داستان را تغییر می‌دهند. گاه نیز رفتارهای بدیع و مبتکرانه در کودک دیده می‌شود که محصول قصه‌های شنیده یا خوانده و یا دیده شده است.

قصه گویی

تقویت حس کنجکاوی:

قصه‌ها به دلیل زنجیره حوادث، کودکان را وادار می‌کنند که به تعقیب حوادث بپردازند و یا آنچه را که در قصه شنیده در دنیای بیرون جستجو کنند. کودک پس از شنیدن داستان انگیزه‌ بیشتر وکنجکاوی افزون‌تری برای انجام چنین کاری خواهد داشت.

زبان آموزی:

سنین یک و نیم تا سه سالگی، سنی است که برای رشد و پیشرفت کودک در زبان آموزی بهتر است که کودکان از لحاظ کلامی و یادگیری کلمات جدید، مورد بمباران کلمات جدید قرار گیرد. یکی از این اقدامات می تواند شامل قصه گویی و کتاب خوانی برای کودکان باشد. قصه‌ها، کودک را با واژه‌ها، اصطلاحات، ضرب المثل ها و... آشنا می‌سازند به همین دلیل قصه‌ها نقش مهم و جدی در زبان آموزی ایفا می‌کنند.

پرورش قدرت تخیل:

در قصه‌ها عنصر تخیل بسیار قوی و مؤثر است بسیاری از قصه‌ها دارای عناصر تخیلی هستند. تخیل کودک با شنیدن و خواندن داستان پرورش می‌یابد.گاه دیده شده است که کودک در بیان داستانی که شنیده است به دخل و تصرف می‌پردازد یا داستانی بر همان مبنا می‌سازد اگر این تخیل جهت داده شود، کشف استعداد کودکان در زمینه‌های ادبی و هنری هموار می‌شود. قصه گویی یکی از بهترین راه‌های کشف توان و استعداد کودکان است.

چرا داستانها برای کودکان جذاب هستند؟

داستانها به کودکان این اجازه را می دهند که از طریق تخیل دنیای جدیدی را تجربه کنند و همچنین این داستانها باعث یادگیری و شناخت شخصیتها، رویدادها، تعارضها، راه حلها و حتی در شکل گیری اصول اخلاقی و شخصیتی کودکان بسیار نقش دارد به طوری که بسیاری از افراد، از داستانهای دوران کودکی شان به عنوان رویایی تکرار ناپذیر یاد می کنند.

لذا با توجه به اهمیت داستان و داستان خوانی برای کودکان، باید به این اصول توجه داشت:

داستانها به کودکان این اجازه را می دهند که از طریق تخیل دنیای جدیدی را تجربه کنند و همچنین این داستانها باعث یادگیری و شناخت شخصیتها، رویدادها، تعارضها، راه حلها و حتی در شکل گیری اصول اخلاقی و شخصیتی کودکان بسیار نقش دارد

*قبل از شروع قصه خوانی برای کودکان، داستان را یکبار بازخوانی کنید و سعی کنید کلمات کلیدی اش را به ذهن بسپارید.

*چه فرزندتان توانایی خواندن داشته باشد و چه نداشته باشد، در هنگام قصه خواندن کتاب را طوری قرار دهید که فرزندتان نیز شاهد صفحه کتاب باشد تا از این طریق یا جملات را دنبال کند و یا اگر توانایی خواندن ندارد عکسها را جستجو کند ولی توجه داشته باشید که اگر در هنگام قصه گویی از حافظه تان استفاده کنید، این گام موثر، حذف خواهد شد.

*سعی کنید در هنگام قصه خواندن برای کودکتان، هر از چند گاهی تماس چشمی با او را حفظ کنید. کودکان خیلی زود حواسشان پرت شده و تمرکزشان را از دست می دهند. ایجاد و حفظ این تماس چشمی باعث حفظ توجه و تمرکز کودکان می شود.
قصه گویی

*سعی کنید از طریق پرسیدن سوالاتی از کودکان(در مورد داستان) آنها را در فرآیند قصه گویی مشارکت دهید و یا اگر در طی این داستان یک سری شعر و یا واژه دایما تکرار شود(مانند داستان حسنی) این اشعار را با کودکتان همسرایی کنید.

*سعی کنید برای شخصیتهای مختلف داستان، صداهای متفاوتی را ادا کنید تا کودکتان بهتر متوجه شخصیت پردازی های داستان گردد.

*اسم برخی از شخصیتهای داستان را با اسم کودکتان و اسم دوستانش تغییر دهید و حتی اگر تمایل داشتید و داستان گنجایش داشت می توانید شخصیتهای بیشتری را به داستان اضافه کنید.

* وقتی داستان خوانی تان به پایان رسید، سعی کنید از کودکتان بخواهید که خلاصه ای از داستان را برای شما بازگو کند. این اقدام به کودکان کمک می کند تا بیاموزند که چگونه توالی اتفاقات و رویدادها را در ذهن حفظ کرده و ابتدا، میانه و انتهای داستان را از هم تمیز دهند. همچنین با این کار کودکان می توانند توالی و رابطه های معنادار را کشف کرده و نسبت به وضعیت خود بینش عمیق تری به دست می آورند.

بخش خانواده ایرانی سایت تبیان